© blog: Son de Oleiros

miércoles, 18 de enero de 2012

A herdanza macroeconómica da Era Fraga

Segundo pasan as horas multiplícanse os testemuños laudatorios da figura de Fraga. Falan da súa proverbial enerxía, da súa memoria enciclopédica, da puntualidade nas citas de traballo, da amabilidade que se agochaba detrás da pel de lobo, da súa campechanía e familiaridade coa familia do restaurante de diario... Ben, pero polo seu papel de presidente da Xunta cumpre analizar o seu bagaxe real, o seu aporte e a das súas equipas desde 1990.
En toda unha década a desigualdade social medrou sete puntos fronte a unha redución de cinco no conxunto do Estado. A renta per cápita diverxeu á baixa cinco puntos e medrou a fenda entre a punta e a base do espectro da clase media. Son datos empíricos, contrastables en calquera estudo macroeconómico apoiado en estatísticas oficiais.
Noutros indicadores de benestar social, como número de camas ou de médicos por habitante, nº de prazas en xeriátricos por cada cen mil habitantes, axuda a dependentes ou cobertura a persoas en risco de exclusión social fumos adiantados por Andalucía e as dúas Castelas, e no parámetro de asistencia á terceira idade tamén por Extremadura.
Con Fraga, a concentración parcelaria que buscaba a posta en valor produtivo das terras ricas de labradío detívose, e o agro decreceu en favor do monte. As grandes leiteiras galegas non recibiron axudas pero sí Puleva e os franceses para acabar co noso proxecto de cluster e, de paso, coa autonomía e a capacidade de negociación de prezos dignos por parte de vinte mil pequenos produtores abocados ao peche das súas explotacións para completar un panorama desolador no rural máis invertebrado de Europa. Eran os tempos das tractoradas que a Don Manuel lle facían moita gracia. Porque el era moi imaxinativo e chistoso cando se trataba de ningunear á clase traballadora en apuros. Como cando dando resposta aos que defenderan as bateas da marea negra coas súas mans núas espetara: “Nos vimos con cartos”, unha frase que só podía vir dun analfabeto medioambiental, unha clase por fortuna xa en extinción. Iso sen afondar en que os seus valedores Veiga, Rajoy e Arsenio de Mesa secundaron ao galego de pro na negativa recalcitrante a considerar o desastre como una marea negra, privando ao pobo galego do dereito a recibir indemnizacións da Compañía Aseguradora e de Europa. Nese intre Galicia tería gañado máis cun goberno inexistente.
Tamén a Fraga se lle debe o de botar o peche ao caixón no que se gardaban as reivindicacións en materia pesqueira e de construción naval que detraeran a meirande parte dos esforzos de Laxe, durante cuxo mandato Galicia iniciara un despegue que non atopou continuidade. Foi a década na que non pasou nada, de nula presión ao Goberno de Aznar para que negociara en Bruxelas tentando impedir que os franceses, cunha flota un sesenta por cento inferior á nosa e unha extensión de augas xurisdiccionais tamen moito menor obtiveran por contra unha patente para esquilmar a anchoa con malas artes e tamén para por en perigo a supervivencia dos peláxicos.
A fraga alúdese con agarimo cando se trata de falar da súa enerxía no trato, para tildar eufemísticamente un ton autoritario que lle viña da época do Réxime e que figura en tódolos manuais de xestión directiva como un elemento tóxico para a xeración de ideas nun equipo de xestión.
O pobo idiotizado busca no chascarrillo populista, na saída de ton machista, na lingua imperativa e desatada a ese suposto líder carismático e con dous collóns. O malo é cando rascas e atopas que detrás de esa pantalla, de esa aparente ubicuidade hai unha interacción nula de facto, una falta absoluta de abordaxe de sinerxias cos emprendedores, cos innovadores, coa transformación da sociedade e coa asunción do risco que comporta vivir tomando decisións máis aló das rutinas no Vilas e o ton tiránico que disipa o dereito a discrepar. A súa autoría como pai dunha carta magna da que non era partidario senón censor marcou uns lindes estreitos na concepción dun estado plurinacional. Exerceu o único nacionalismo excluínte na península: o centralista -”...aos nacionalistas colgabaos eu dun...”.
Foi unha época caracterizada por viaxes a Latinoamérica a arrepañar baños de multitudes e votos. Viaxaban, ademais de conselleiros, tamén moitos directores xerais. Eran tempos de axendas baleiras de contido e de grandes dietas nunca refrendadas pola obtención de resultados concretos. Os galegos que triunfaban como empresarios na emigración facíano pola propia iniciativa.
Fálase de Fraga como amante do pobo galego e da súa cultura, mais foron outros os gobernos que puxeron en práctica a discriminación positiva en favor dunha lingua e un patrimonio vivo en perigo de desaparición logo dunha persecución represiva durante corenta anos. Porque o seu concepto de cultura obedecía a unha filosofía de compartimento estanco, de mausoleo: cultura galega como expresión do folclore pero non para a vida de diario, para a ciencia, o mundo da empresa ou a educación. Así enténdese mellor que concibira a construción con granito italiano e lousa brasileira dunha biblioteca capaz de albergar un millón de volumes arrastrando a necesidade paralela de eliminar o proteccionismo do sector editorial galego, a dotación de exemplares para as bibliotecas escolares e municipais e os incentivos á tradución e exportación dos nosos valores.
Mais Galiza é un lugar diferente. Un pobo coa conciencia borrosa sobre a súa identidade, como sinalara tan acertadamente o psiquiatra Santiago Lamas nos seus ensaios. E certo que algúns votaban a Fraga porque vían favorecidos os seus intereses. Pero que se pode dicir cando tamén o están a chorar nestes días tantas familias que viviron a experiencia traumática da emigración ou do peche da súa actividade por causa, precisamente de políticas que, como con Franco, nunca estaban construídas pensando en clave de país. O noso ten mal remedio.

lunes, 16 de enero de 2012

FRAGA: La regresión gallega en un contexto estatal de progreso

A la muerte de Fraga se cumple una vez más esa costumbre tan arraigada en todos los medios de arropar un panegírico coral e incondicional en honor de quien en vida levantaba un sentimiento de rechazo coherente, razonado y compartido por muchos que ahora lo loan.
Llegado a Galicia de retirada de un escenario político estatal que no le había encumbrado a las alturas que ya ambicionaba cuando era ministro de la gobernación con Franco, Fraga gobernó en Galicia durante dieciséis años consiguiendo que las manecillas del reloj de la Historia girarán al revés que en la mayoría del resto de las regiones españolas. Su capacidad para vender humo ocultaba un inmovilismo de tal calibre que mientras las Castillas, Asturias, Aragón, la Rioja o Cantabria caminaban hacia la convergencia con Europa en su Galicia de reforzada estructura caciquil, con los barones nepotistas al frente de instituciones entendidas como redes clientelares, se profundizaba en los males que habían llevado a la rica nación de Breogán a estar habitada por pobres. Toda esa dureza formal de la que presumía el león de Vilalba cuando trataba en público a sus esbirros, a los periodistas, al servicio o a las mujeres que osaban expresar su criterio fuera de los fogones se volvía leptosomía, ineficacia y blandura –confundida con bonhomía- cuando negociaba en Madrid, o a la hora de servir en bandeja al capital foráneo –subvenciones mediantes- el control de sectores productivos estratégicos y la cesión de la gestión de los valores añadidos a la extracción de nuestras materias primas, al tiempo que ayudaba a apretar las clavijas a los productores gallegos más humildes, de cuyos intereses nunca fue valedor.
Sus sueños de grandeza le llevaron a importar pizarra y granito de Italia y Brasil para construir un continente para la cultura preparando el golpe de gracia a la presencia de contenidos en los barrios, en las villas y en las vidas cotidianas. La inversión en ladrillo fue inversamente proporcional a la consolidación de una red de bibliotecas vivas, o al apoyo a las artes escénicas y a los planes de normalización lingüística. Sus hambres electorales se saciaron concediendo a barones, gerifaltes y presidentes amigos de las diputaciones una autonomía total para elevar sus gastos de personal en contrataciones nepotistas que elevaron el listón de los gastos corrientes hasta reducir a la mínima expresión las inversiones productivas, con retorno de riqueza. Su docilidad y la ausencia reivindicativa en Madrid se inspiraba en ese estado idílico en el que mejor se está si no pasa nada. Tiempos dilatados en el Cacharrismo y Baltarismo y que sólo Cuiña osó cuestionar desde su ideario nacionalista que tanto incomodó a Fraga y que, a la postre, le llevó a su defenestración.
En cualquier empresa privada dentro de un escenario de dura competencia Fraga habría durado menos que un donuts a la puerta de un colegio. No ya por su estilo dictatorial, que también: desconocía la necesidad de rodearse de buenos equipos de trabajo, la delegación, la planificación por objetivos calendarizados... Ni siquiera por su anacronismo mental y su falta de inteligencia emocional que le hacía juzgar a las mujeres por su escote para caer simpático entre el populismo machoibérico con sus ocurrencias. Sobre todo no duraría en ninguna empresa privada competitiva porque entendía, en contra del pensamiento clásico hoy más aceptado que nunca, que moverse continuamente era sinónimo de avanzar, y se lo pasaba de inauguración en inauguración, o recogiendo votos de uno en uno o asistiendo a mil y un actos protocolarios en su agenda apretada mientras los catalanes se reunían con los chinos o los vascos firmaban convenios con grandes empresas para establecer programas de colaboración y de intercambio de conocimientos por experiencia entre el mundo académico y las fábricas.
A Fraga se le debe la pérdida de capacidad de negociación de unos precios por encima de los de coste para la producción de leche y carne. A Fraga se le debe el inicio de la puntilla a la construcción naval y el desmantelamiento de astilleros para la supervivencia de los de Cartagena y Cádiz. A Fraga se le debe la expropiación por dos duros de ingentes cantidades de terrenos para construir las auopistas más caras por kilómetro de todo el Estado, la debilidad histórica en la negociación del reparto de infraestructuras, de unidades de logística y salvamento marítimo, el diferencial en la inversión en red de geriátricos, raquítica, la demora en el inicio del desarrollo de la ley de dependencia, la inexistencia de incentivos a la innovación... Los gobiernos que han venido después, de cualquier signo, se han encontrado con el papel de arreglar un desaguisado monumental que ha dejado un hombre aupado por la derecha rancia y por el populismo que tan hondo calaba en los pasajeros de autobuses que recogían a los electores en sus casas y después de ejercer su derecho eran conducidos a pulpeiras para recibir el agasajo del cacique.
Con él se va una parte muy oscura de la Historia de Galicia.

(Difusión estatal, en castellano)

Libre asociación en Arteixo para celebrar o San Xoan?

¿Vivimos nun Estado democrático?   Un grupo de veciños de Arteixo unidos pola súa ideoloxía (materializada nos proxectos de Alternativa dos ...